Özet

Sosyal bilimlerde farklı ülke veya toplumların durumlarını betimlemek için en çok kullanılan sıfatlardan birisi “iktisadi ekonomik” diğeri de “siyasi(siyasal)’dir. Siyasal rejimler ile ülkelerin gösterdikleri iktisadi performans arasında ne tür bir ilişki olduğu ise üzerinde düşünülmesi gereken, ancak önemli yanılgı ve yanlış genellemelere neden olabilme potansiyeli taşıdığı unutulmaması gereken bir konudur. Zira ülkelerin “özgül” tarihsel şartlar içerisinde sahip oldukları özel imkânlara bağlı olarak gösterecekleri farklı iktisadi ve siyasi “gelişme” çizgilerinin mukayesesi değişmez ortak ölçütleri gerektirmektedir. Ancak konuyla ilgili literatür incelendiğinde bunun pek mümkün olmadığı gözükmektedir. Çünkü tarihsel özgüllükler de tarihsel olmak durumundadır ve onların yeniden yaşanması mümkün olmadığı için onların tekrar edilebilirliklerini varsayan bütün tanışına ve açıklamalar anakronik bir nitelik taşımaktadır. Ayrıca iktisadi ve siyasi hayatı düzenleyen formel kurallar kadar hatta yapı ve ilişkilerin derinliklerine nüfuz ettikleri için zaman zaman onlardan daha da fazla etkili olan informel kuralları da belirleyen kurumsal yapıların değişim kuralları da farklılık göstermektedir (North. 1994. s. 366).